Mất ngủ trong một hoặc hai đêm không cần phải lo ngại, tuy nhiên, nếu vấn đề về giấc ngủ trở nên kéo dài thì người bệnh cần cảnh giác. Giấc ngủ không yên có thể gây suy giảm khả năng tập trung, làm mệt mỏi ban ngày, thay đổi tính cách, tăng sự cáu gắt, làm phản ứng chậm chạp và khả năng ra quyết định bị ảnh hưởng. Ngoài ra, thiếu ngủ còn tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường type 2, bệnh tim mạch, béo phì và trầm cảm.
Triệu chứng ngủ không yên có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các rối loạn giấc ngủ như mất ngủ, ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên và chứng ngủ rũ. Tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn do sự ảnh hưởng của rượu hoặc caffein, và cả các loại thuốc khác.
Mất ngủ
Trong tình trạng mất ngủ, giấc ngủ không yên có thể kéo dài trong vài ngày (mất ngủ tạm thời) hoặc thậm chí vài tuần, thậm chí vài tháng (mất ngủ kinh niên). Các triệu chứng của mất ngủ bao gồm khó khăn khi chìm vào giấc, ngủ ít hơn so với mức bình thường. Trong trường hợp mất ngủ mạn tính, khả năng thất thường trong việc ngủ trở nên nghiêm trọng hơn, tình trạng tâm trạng có thể biến đổi và có thể xuất hiện những biến chứng sức khỏe liên quan đến tình trạng thiếu ngủ, như khả năng tập trung và ghi nhớ kém. Hiện tượng mất ngủ mạn tính rất phổ biến, đặc biệt là ở người trưởng thành.
Ngưng thở lúc ngủ
Trong khi ngủ, người bệnh có thể trải qua tình trạng ngưng thở, thở hổn hển hoặc ngáy lớn. Hiện tượng ngưng thở khi ngủ gây gián đoạn cho quá trình giấc ngủ. Cảm giác buồn ngủ ban ngày cũng là một triệu chứng liên quan khác. Có một số nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn như thừa cân hoặc béo phì, việc sử dụng thuốc, ma túy hoặc rượu, các bệnh liên quan đến hệ hô hấp, quá trình lão hóa, thói quen hút thuốc, và rối loạn chu kỳ giấc ngủ REM. Tình trạng này nếu không được điều trị, có thể gây ra những biến chứng sức khỏe nghiêm trọng, trong đó có nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Hội chứng chân không yên
Hội chứng chân không yên, còn được gọi là bệnh Willis-Ekbom, không phải là rối loạn giấc ngủ, nhưng nó gây ra tình trạng bồn chồn tại các vùng chân, làm khó ngủ. Hội chứng chân không yên được cho là một rối loạn liên quan đến sự kém hiệu quả trong việc truyền tải tín hiệu giữa hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ngoại vi, thường gây ảnh hưởng đến các vùng cơ bắp. Những triệu chứng của hội chứng này có thể trở nên trầm trọng hơn vào ban đêm, nên người bệnh thường khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ lại sau khi bị tỉnh giấc.
Hội chứng ngủ rũ
Chứng ngủ rũ là một rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến tín hiệu hóa học của não và kiểm soát sự tỉnh táo và buồn ngủ. Hội chứng này có đặc trưng bởi buồn ngủ quá mức vào ban ngày. Những người mắc chứng ngủ rũ trải qua nhiều triệu chứng, bao gồm ngủ không yên vào ban đêm với nhiều lần thức giấc.
Để có giấc ngủ tốt hơn, bạn nên đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, kể cả cuối tuần. Không gian nên yên tĩnh, tối, thư giãn để ngủ trong phòng có nhiệt độ dễ chịu. Tránh sử dụng các thiết bị điện tử như TV, máy tính và điện thoại thông minh trong phòng ngủ. Hạn chế ăn no, caffeine và uống rượu trước khi lên giường. Tăng cường các hoạt động thể chất vào ban ngày để giúp dễ ngủ vào ban đêm.
Nếu bạn gặp các triệu chứng của rối loạn giấc ngủ như ngủ gật khi lái xe, gặp khó khăn trong việc tỉnh táo khi xem TV hoặc đọc sách, thiếu khả năng tập trung, cảm thấy quá mệt mỏi hoặc buồn ngủ, bạn nên thăm bác sĩ chuyên khoa.
Ghi chép lại nhật ký giấc ngủ và các yếu tố có thể góp phần như việc sử dụng rượu hoặc caffeine có thể hỗ trợ bác sĩ trong việc đưa ra chẩn đoán chính xác. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân của tình trạng, bác sĩ sẽ áp dụng biện pháp can thiệp thích hợp.