Giấc ngủ chiếm một phần ba thời gian cuộc sống của chúng ta. Khi ta ngủ, cơ thể sản sinh hormone giúp chuyển hóa và tích lũy năng lượng cần thiết cho các hoạt động và sự tăng trưởng. Thiếu ngủ có thể tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý như bệnh tim mạch, béo phì, và các vấn đề về tiêu hóa.
Theo các chuyên gia, hệ tiêu hóa hoạt động liên tục trong ngày để phân hủy thức ăn và tạo glucose để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Khi ngủ, nhu cầu glucose giảm, dẫn đến sự chậm lại trong quá trình trao đổi chất và tiêu hóa. Ngủ đủ giấc tạo cơ hội cho hệ tiêu hóa nghỉ ngơi, bổ sung năng lượng, và phục hồi các tế bào niêm mạc dạ dày và ruột.
Khi thiếu ngủ, hệ tiêu hóa làm việc quá tải, ảnh hưởng đến quá trình phân giải thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng, dẫn đến các vấn đề tiêu hóa dưới đây.
Thiếu ngủ làm tăng các yếu tố gây viêm, loét đường tiêu hóa
Thiếu ngủ gây áp lực lên hệ tiêu hóa, ảnh hưởng đến quá trình phân giải thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề tiêu hóa như viêm và loét đường tiêu hóa. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi thiếu ngủ, hệ thống miễn dịch tạo ra quá nhiều cytokine gây viêm, làm tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Cytokine cũng có thể kích hoạt các tế bào viêm và đã được liên kết với một số bệnh tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản, viêm ruột, bệnh gan và ung thư đại trực tràng.
Tạo thói quen ăn đêm gây gánh nặng tiêu hóa
Thói quen ăn đêm cũng gây gánh nặng cho hệ tiêu hóa. Thiếu ngủ làm giảm hormone leptin, làm tăng hormone ghrelin, dẫn đến cảm giác thèm ăn. Điều này thúc đẩy thói quen ăn đêm, ảnh hưởng đến tiêu hóa. Ăn đêm làm tăng tiết dịch vị, gây tổn thương niêm mạc dạ dày do tác động của axit dư. Thức ăn trong buổi tối thường chứa nhiều muối, dầu mỡ hoặc đường, như đồ hộp chế biến sẵn, snack, bánh kẹo ngọt, mì gói và bánh mì. Uống các loại đồ uống kích thích như cà phê, nước ngọt có ga và rượu cũng tạo áp lực lên hệ tiêu hóa.
Rối loạn chức năng dạ dày, ruột
Thiếu ngủ cũng ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa. Stress do thiếu ngủ có thể làm giảm lưu thông máu trong đường ruột, ảnh hưởng đến nhu động ruột và gây rối loạn chức năng dạ dày và ruột như hội chứng ruột kích thích và trào ngược dạ dày thực quản. Những triệu chứng thường gặp bao gồm chán ăn, đầy hơi, khó tiêu, ợ nóng, tiêu chảy hoặc táo bón, khô miệng và hơi thở hôi.
Đường ruột chứa hơn 70% thành phần của hệ miễn dịch. Hệ tiêu hóa khỏe mạnh giúp hệ miễn dịch hoạt động trơn tru và sẵn sàng phản ứng khi có tác nhân gây hại xâm nhập vào cơ thể. Vì vậy, để có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, cần đảm bảo ngủ đủ giấc mỗi ngày.
Để tránh thiếu ngủ, chúng ta nên xây dựng một chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học và lành mạnh. Tránh ăn quá no vào buổi tối và sử dụng chất kích thích gây khó ngủ như thuốc lá, trà, cà phê, rượu bia. Thường xuyên vận động và tập thể dục cũng giúp ngủ ngon và tốt cho đường ruột, giảm nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa như sỏi mật và bệnh dạ dày.