Trong khi ngủ, cơ thể tiết ra các hormone giúp kiểm soát thèm ăn, trao đổi chất và xử lý glucose (đường). Thiếu ngủ làm gia tăng sản xuất và mất cân bằng các hormone ảnh hưởng đến các quá trình này, tác động đến thần kinh, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, tim mạch, béo phì.
Ngủ 7-9 giờ mỗi đêm là cách tốt để bảo vệ cơ thể khỏi các nguy cơ bệnh tật. Dưới đây là những điều xảy ra với cơ thể khi bạn không ngủ trong khoảng 24-72 giờ.
Sau 24 giờ không ngủ
Tiến sĩ John Cline, chuyên gia tại Học viện Y học Giấc ngủ Mỹ, lưu ý rằng người không ngủ trong khoảng thời gian này thường trải qua suy giảm trí nhớ, khả năng phối hợp tay – mắt, quyết định và phán đoán kém hơn. Điều này xảy ra do các hormone căng thẳng như cortisol và adrenaline tăng lên, khiến cho cơ thể phải cố gắng duy trì hoạt động sau một ngày mà không được nghỉ ngơi. Những người thiếu ngủ thường có xu hướng trở nên cảm xúc hơn, giảm khả năng tập trung, suy giảm thị lực và tăng nguy cơ gặp tai nạn.
Một nghiên cứu tiến hành vào năm 1999 tại Bệnh viện Queen Elizabeth ở Australia trên 22 người đã chỉ ra rằng hậu quả của việc thiếu ngủ trong khoảng thời gian 24 giờ có thể so sánh được với việc suy giảm nhận thức ở người có nồng độ cồn trong máu 0,1%. Mức độ suy giảm nhận thức này đủ để tạo ra tình hình nguy hiểm khi lái xe hoặc làm các công việc đòi hỏi tập trung. Khả năng phản ứng giảm, tốc độ suy nghĩ chậm và khả năng nói ngọng có thể xuất hiện khi một người đã trải qua một ngày mà không ngủ.
Sau 36 giờ không ngủ
Lúc này, sức khỏe thể chất bắt đầu bị ảnh hưởng tiêu cực. Tình trạng viêm trong máu có thể dẫn đến các vấn đề về bệnh tim mạch và huyết áp cao. Hệ thống Y tế Mayo Clinic ở Mỹ cho biết rằng một đêm ngủ đủ giấc giúp giảm huyết áp khoảng 10-20%. Trong trường hợp ngủ gián đoạn kéo dài, huyết áp duy trì ở mức cao, điều này tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp.
Hormone trong cơ thể cũng bị ảnh hưởng, khiến cho tình trạng cảm xúc trở nên không ổn định. Nghiên cứu của Trường Đại học Y khoa bang Pennsylvania (Mỹ) vào năm 2016 chỉ ra rằng sau 36 giờ không ngủ, cơ thể tiếp tục sản xuất cortisol, làm tăng nhịp tim và huyết áp để duy trì sự tỉnh táo. Điều này dẫn đến tình trạng căng thẳng liên tục, làm tăng cảm giác lo lắng và làm thay đổi tâm trạng.
Sự suy giảm trong việc nhận thức trở nên nghiêm trọng hơn. Cơ thể trở nên uể oải và phản ứng chậm, trí nhớ trở nên mơ hồ và không thể tập trung, hiểu và xử lý thông tin. Một nghiên cứu từ Trường Đại học Bang Louisiana (Mỹ) vào năm 1997 cho thấy rằng 35 sinh viên không ngủ trong 36 giờ thì phản ứng chậm trễ đối với các thay đổi và kích thích từ môi trường xung quanh.
Sau 48 giờ không ngủ
Cơ thể bắt đầu bù đắp bằng cách ngừng hoạt động trong khoảng 3-15 giây nhiều lần, và bộ não cũng ngừng hoạt động trong vài giây mỗi lần đó. Trong khoảng thời gian này, bạn không ý thức được điều gì đang xảy ra khi não ngừng hoạt động.
Theo tiến sĩ Hussam Al-Sharif từ Hệ thống y tế Mayo Clinic (Mỹ), sau hai ngày không ngủ, bạn cảm thấy khó chịu, lo lắng, trí nhớ trở nên mờ mịt và suy nghĩ kém hơn, thậm chí có thể gặp phải các trạng thái ảo giác như nhìn thấy hoặc nghe thấy những điều không có thật.
Hệ thống miễn dịch cũng bị ảnh hưởng. Theo nghiên cứu của Trường Y Cerrahpasa (Thổ Nhĩ Kỳ) vào năm 1999 trên 16 tình nguyện, tế bào NK (tế bào tiêu diệt tự nhiên) giảm 37% sau 48 giờ không ngủ. Các tế bào NK đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại virus và ngăn chặn sự hình thành của khối u.
Sau 72 giờ không ngủ
Cơ thể mất khả năng tập trung, động lực và nhận thức đều suy giảm nghiêm trọng. Có thể xảy ra các trạng thái ảo giác, hoang tưởng. Những người bị thiếu ngủ nhiều giờ cảm thấy đau khổ và chức năng cơ thể bị rối loạn. Tần suất và thời lượng mà bộ não ngừng hoạt động cũng tăng lên. Đây là một cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể; những khoảnh khắc này không chủ ý giúp não nghỉ ngơi, nhưng nếu bạn tham gia các hoạt động như lái xe, vận hành máy móc hoặc thiết bị, chúng có thể gây ra tai nạn. Năm 2015, các nhà khoa học từ Trường Đại học Sư phạm Bắc Kinh (Trung Quốc) đã nghiên cứu về tác động của việc không ngủ trong 72 giờ đối với cơ thể. Theo nghiên cứu đó, 12 phi hành gia đã thức suốt ba ngày, và họ trải qua các biến đổi như tăng nhịp tim, tâm trạng tiêu cực tăng lên và cảm xúc tích cực giảm đi so với những người có giấc ngủ bình thường.